در دنیای پر از رقابت امروزی، شاید یکی از مهم‌ترین مواردی که به موفقیت یک کسب و کار کمک می‌کند بازاریابی باشد. در چند سال گذشته به دلیل رقابت و تغییرات زیاد در بازارهای متفاوت، اهمیت بازاریابی و فروش بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. البته نباید فراموش کنیم که بازاریابی و فروش دو مقوله‌ی مجزا هستند. در واقع اگر در کتاب‌های بازاریابی از واژه‌ی فروش نام برده شود، منظور سیستم فروش است و نه فروشندگی.
در این بین استفاده از متخصصین بسیار حائز اهمیت است و به نحوی هموار کننده‌ی راه محسوب می‌شود. در این مقاله از وب‌سایت ابوالفضل دانش به بررسی مشاور بازاریابی و عمده وظایف تخصصی اش می‌پردازیم.
قبل از اینکه به سراغ مبحث این مطلب برویم لازم است تعریف مختصری از واژه‌ی بازاریابی ارائه دهیم. شاید بدانید که بازاریابی مفهوم بسیار گسترده ای را در بر می‌گیرد. اما تعریفی بسیار ساده از بازاریابی توسط فیلیپ کاتلر ارائه شده که اینطور می‌گوید: بازاریابی دانش کشف، خلق و ارائه‌ی ارزش با هدف برآوردن نیازهای یک بازار هدف مشخص و البته همزمان با کسب سود است. بازاریابی با تشخیص نیازها و خواسته‌های تأمین نشده، بازار آن‌ها را معین کرده، حجم بازار را اندازه گیری می‌کند و در نهایت به برآورد کردن سود بالقوه می‌پردازد.
مشاور بازاریابی
در دنیای بازاریابی که تاکتیک و استراتژی حرف اول را می‌زند نقش مشاوران بازاریابی در موفقیت یک کسب و کار بر هیچ کس پوشیده نیست. اما مشاور بازرایابی چه کسی است؟
یک مشاور بازاریابی فردی بسیار حرفه ای و ماهر است که درک درستی از آنالیز، مواردی که در مشتریان انگیزه ایجاد می‌کند و نحوه‌ی به کار گیری استراتژی‌های محتلف با هدف بهبود کسب و کار دارد. برخی از افراد آژانس‌های تبلیغاتی را با مشاوران بازاریابی اشتباه می‌گیرند، بر فرض اینکه مشاوران بازاریابی همان کار را انجام بدهند، اما باید گفت غالباً به طور مستقل از یک آژانس عمل می‌کنند. البته این دو مورد کاملاً متفاوت هستند اگرچه فعالیت‌های مکملی انجام می‌دهند.
اگر بدانید دقیقاً چه پیامی را باید تبلیغ کنید، از آژانس تبلیغاتی کمک می‌گیرید تا تبلیغ مورد نظر را برایتان بسازد. آن‌ها قطعاً تیمی متشکل از افراد خلاق مانند کارگردان‌ها، کپی رایترها و طراحان گرافیک دارند که شما را در رساندن پیام به مشتریان، آن هم از طریقی خلاقانه و تأثیرگذار یاری خواهند رساند.
در مقایسه با مورد ذکر شده، یک مشاور بازاریابی فردی است که به یک کمپانی در متعهد کردن و نگه داشتن مشتریان فعلی کمک می‌کند. به علاوه، آن‌ها معین می‌کنند که چه اشخاص دیگری (علاوه بر مشتریان فعلی) ممکن است به محصول جذب شده و آن‌را امتحان کنند. در واقع از این طریق باعث گسترده شدن دایره‌ی مشتریان خواهند شد.
یک مشاور بازاریابی مدل کسب و کار را در نظر می‌گیرد، از ابزارهای آنالیزگر استفاده می‌نماید، به پتانسیل بازار توجه می‌کند و یک استراتژی را در جهت رسیدن به اهداف بزرگ‌تر بهبود می‌دهد. از طریق این پروسه، مشاور بازاریابی مأموریت کمپانی مورد نظر را دنبال کرده و موفقیت‌ها را پیوسته اندازه گیری می‌نماید. او همچنین راه حل‌های مختلف را امتحان کرده و از یک برنامه‌ی بازاریابی استراتژیک و قابل درک در مسیرش استفاده می‌نماید.
نکته‌ی دیگری که در این مبحث باید مورد توجه قرار داد این است که شغل یک مشاور بازاریابی به نسبت کمپانی و پروژه می‌تواند بسیار متفاوت باشد، اما به طور معمول مشاوره دادن به کمپانی‌ها در جهت دستیابی به مشتریان را در بر می‌گیرد. ممکن است آن‌ها تلاش‌هایی که قبلاً در زمینه‌ی بازاریابی در کمپانی مورد نظر انجام شده است را ارزیابی کرده و پیشنهادهایی در جهت بهبود ارائه نمایند. یا اینکه از رسانه‌های اجتماعی و دیگر کمپین‌های بازاریابی بهره برده، دیگر بازاریاب‌ها را در جهت بهترین محتوا و روش‌ها برای دستیابی به مشتریان آموزش دهند.
صلاحیت‌های لازم برای یک مشاور بازاریابی
یک مشاور بازاریابی در زمینه‌ی رفتار مشتری و پروسه‌ی بازاریابی ماهر و دانش آموخته است. این پروسه می‌تواند شامل توانایی در تشخیص مورد هدف کمپانی‌ها و جای گذاری محصول و یا خدمات ارائه شده توسط آن‌ها به نحوی که مشتریان را جذب کرده و آن‌ها را به خرید تشویق کند بشود.
یک مشاور بازاریابی موفق خلاقانه و آنالیزگر فکر می‌کند. آن‌ها نه تنها باید خلاق باشند بلکه لازم است از این خلاقیت نتیجه‌های لازم را کسب نمایند. مشاوران بازاریابی غالباً در حیطه‌های مشخص بازاریابی تخصص دارند. این حیطه‌ها شامل موارد زیر هستند:
- بازاریابی دیجیتال
- بازاریابی رسانه‌های اجتماعی
- کپی رایتینگ
- بازاریابی از طریق پاسخ مستقیم
مشاوران بازاریابی غالباً به صورت مستقل فعالیت می‌کنند، البته ممکن است با تیم بازاریابی یک کمپانی نیز همکاری کنند. آن‌ها در زمینه‌های بازاریابی، کسب و کار، ارتباطات و روانشاسی دانش آموخته اند.
زمانی که یک کمپانی به استخدام یک مشاور بازاریابی اقدام می‌کند، تمرکز بیشتر بر عملکرد کلی و توسعه‌ی محصولات و خدمات کار آسان‌تر و ممکن‌تری خواهد بود. مشاور بازاریابی همانطور که از تخصص خود در جهت نفع و پیشبرد کمپانی استفاده می‌کند، می‌تواند دید کلی و نقطه نظرات مفیدی را نیز ارائه نماید.
با در نظر گرفتن مطالبی که ذکر شد می‌توان گفت انتخاب صحیح مشاور بازاریابی بسیار حائز اهمیت است. این مشاور بایستی درک درستی از کسب و کار، نیازهای بازاریابی و اهداف رشد شما داشته باشد. مشاور بازاریابی باید موفقیت‌هایی که با اهداف یک کسب و کار هم جهت هستند را با صاحبین آن کسب و کار به اشتراک بگذارد.
در حالت استاندارد یک مشاور بازاریابی بایستی خصوصیات زیر را دارا باشد:
- مدرک دانشگاهی در یکی از رشته‌های بازاریابی، کسب و کار و یا ارتباطات (و یا مدرک MBA با تمرکز بر بازاریابی).
- نمونه کارهای قابل قبول که موفقیت‌های کاری را نشان دهد.
- تجربه‌ی فعالیت به عنوان بازاریاب.
- تخصص در یک بازار هدف بخصوص و یا تجربه‌ی کاری در طیف گسترده ای از کارها.
- مهارت در ارتباط و کپی رایتینگ.
- تخصص بازاریابی در زمینه‌های مختلف مانند رسانه‌های اجتماعی، محتوا، سئو، تبلیغات کلیکی و …
- درک تفاوت بین استراتژی و تاکتیک.
- مهارت‌های رهبری و نگرش انگیزشی.
در دسته بندی دیگری تخصص‌های لازم برای یک مشاور بازاریابی موفق از قرار زیر هستند:
- تخصص در بازاریابی رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های بازاریابی رسانه‌های اجتماعی.
- بازاریابی از طریق موتور جستجو (SEM) و بهینه سازی وب‌سایت برای موتورهای جستجو و یا همان سئو.
- آگاهی از برند و تصویر کلی آن
- روانشناسی مشتریان و رفتار مصرف کننده
مشاور بازاریابی از نزدیک با کسب و کارها کار می‌کند تا بتواند به آن‌ها در تعیین استراتژی و تاکتیک‌هایی که موجب بهبود خدمات و یا محصول می‌شود کمک کند. هدف اصلی یک مشاور بازاریابی انداختن نام یک محصول و یا خدمات خاص بر سر زبان‌هاست. همانطور که ذکر شد مشاور بازاریابی به صورت مستقل، قراردادی و یا با یک تیم می‌تواند فعالیت کند. اغلب مشاوران بازاریابی کارآفرینانی بوده اند که کسب و کار خودشان را آغاز نموده اند.
شغل مشاور بازاریابی معمولاً شغلی پر درآمد و انعطاف پذیر تلقی می‌گردد، اما نبایستی فراموش کرد که این شغل با چالش‌های فراوانی روبروست. از طرف دیگر استخدام یک مشاور بازاریابی از طرف یک کمپانی اقدامی هوشمندانه و سودآور محسوب می‌شود.
